Küresel Askeri Harcamalarda “Benzeri Görülmemiş” Artış!
Stockholm: Dünya genelindeki savaşlar ve çatışmalar nedeniyle 2024 yılında küresel askeri harcamalar, Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana en büyük artışını göstererek 2,7 trilyon dolara ulaştı. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından Pazartesi günü yayınlanan rapora göre, askeri harcamalarda özellikle Avrupa ve Orta Doğu’da belirgin bir artış yaşandı.
2024 yılında askeri harcamalar, bir önceki yıla kıyasla %9,4 arttı ve bu, art arda onuncu yıllık artış oldu. SIPRI bünyesindeki “Askeri Harcamalar ve Silah Üretimi” programında araştırmacı olan Xiao Liang, “Bu durum, jeopolitik gerilimlerin ne kadar şiddetli olduğunu açıkça yansıtıyor. Bu eşi görülmemiş bir artış. Soğuk Savaş’ın bitiminden bu yana yaşanan en büyük yükseliş” dedi.
Rapora göre, geçen yıl 100’den fazla ülke savunma bütçelerini artırdı.
Derin Etkiler
Liang, bu yüksek maliyetin “sosyal, ekonomik ve politik açıdan derin etkileri olacağını” belirterek, “Ülkelerin bütçe tercihlerinde fedakarlıklar yapması gerekecek” ifadelerini kullandı. Örneğin, birçok Avrupa ülkesinin askeri harcamaları finanse etmek için uluslararası yardımlar gibi diğer kalemleri kıstığını, vergileri artırmayı veya borçlanmayı düşündüğünü söyledi.
Avrupa (Rusya dahil), askeri harcamaların en fazla arttığı bölge oldu. Bölgede harcamalar %17 artışla 693 milyar dolara yükseldi. Rusya, 2024’te ordusuna 149 milyar dolar ayırdı ve bu, bir önceki yıla göre %38’lik bir artış anlamına geliyor. Bu rakam, 2015’tekinin iki katı.
Rusya’nın işgal ettiği Ukrayna’nın askeri bütçesi ise %2,9 artarak 64,7 milyar dolara ulaştı. Bu, Rusya’nın kaynaklarının yalnızca %43’üne denk gelse de, Kiev dünyada GSYİH’sının %34’ünü savunmaya ayırarak en yüksek askeri yükü taşıyan ülke oldu.
Almanya Yeniden Silahlanıyor
Raporda bazı Avrupa ülkelerinin öne çıktığı vurgulandı. Örneğin, Almanya’nın askeri harcamaları %28 artarak 88,5 milyar dolara yükseldi. Liang, “Almanya, birleşmesinden bu yana ilk kez Orta ve Batı Avrupa’nın en büyük savunma yatırımcısı haline geldi” dedi.
Dünyanın en büyük askeri harcama yapan ülkesi ABD, bütçesini %5,7 artırarak 997 milyar dolara çıkardı. Bu, küresel harcamaların %37’sini ve NATO üyelerinin harcamalarının %66’sını temsil ediyor.
NATO’nun 32 üyesi, olası bir Amerikan geri çekilmesine karşı silahlanma sürecine girdi ve harcamalarını önemli ölçüde artırdı. Araştırmacıya göre, “2024’te 32 ülkeden 18’i, askeri harcamalar için GSYİH’nın %2’si hedefine ulaştı. Bu, NATO’nun kuruluşundan bu yana görülmemiş bir durum.” Önümüzdeki yıllarda silah endüstrisinde büyük satın alma projelerinin hayata geçirilmesi bekleniyor.
Orta Doğu’da da benzer bir eğilim gözlendi. Gazze Şeridi’ndeki savaşını sürdüren İsrail, 2024’te askeri harcamalarını %65 artırarak 46,5 milyar dolara çıkardı. Bu, 1967’deki Altı Gün Savaşı’ndan bu yana kaydedilen en büyük artış. Buna karşılık, İran’ın harcamaları “bölgesel çatışmalara karışmasına rağmen” %10 düşerek 7,9 milyar dolara geriledi. SIPRI’ya göre, “yaptırımların etkisi, harcamalarını artırma kapasitesini büyük ölçüde sınırladı.”
ABD’nin ardından ikinci sırada Çin yer alıyor. Çin, silahlı kuvvetlerini modernize etmeye, siber savaş yeteneklerini ve nükleer cephaneliğini genişletmeye yatırım yapıyor. Çin, şu anda Asya ve Okyanusya’daki askeri harcamaların yarısını oluşturuyor.