Türkiye’de fındık krizi Alman basınında – Üreticiler: ‘Devlet bizi yüzüstü bıraktı’
Türkiye, dünya fındık üretiminin yaklaşık yüzde 70’ini karşılıyor. Bunun da yaklaşık yüzde 30’u Ordu’dan geliyor. Ancak bu yıl rekolte büyük darbe aldı. Ordu’daki üreticiler, ağaçların neredeyse boş kaldığını söylerken, bazı bölgelerde don ve sıcaklık dalgalarının ürünün yarısından fazlasını yok ettiği ifade ediliyor.
Üreticiler, yalnızca iklim koşullarıyla değil, artan maliyetler ve devletin düşük alım fiyatlarıyla da mücadele ettiklerini dile getiriyor. Birçok üretici, “Küresel markalar kazanıyor, biz zarar ediyoruz” diyerek tepkisini dile getirdi.
Aynı zamanda zararlı böceklerin yayılması da verimi düşürüyor. ARD’ye konuşan çiftçiler, “Birçok kişi tarımdan vazgeçip büyük şehirlere göçüyor” diyerek geleceğe dair kaygılarını dile getirdi.
“Devlet bizi yüzüstü bıraktı”
Fındık üreticisi Halil İbrahim, tepkisini şöyle dile getiriyor: “İlaç, gübre ve işçi parasını ödüyoruz ama devlet fiyatı düşük tutuyor. Biz zarar ederken, büyük şirketler kazanıyor.”
“Fındığın geleceği tehlikede”
Uzmanlar, iklim değişikliğine uyum için donla mücadele ve tarımsal destek politikalarının artırılması gerektiğini vurguluyor. Ancak üreticiler umutsuz. Ordu’da 20 yıldır fındık yetiştiren Zekayi Sağra, çaresizlikle tarlasına bakıyor. Nisan ayında yaşanan sert don, ağaçları neredeyse boş bırakmış. Sağra, “Bu ağaçların fındıkla dolu olması gerekirdi ama bu yıl yarısından fazlası yok oldu. Böyle bir şey görmedim,” diyor.
İklim değişikliği fiyatları artırıyor
Uzmanlar bu yıl Türkiye genelinde %40’a varan ürün kaybı bekliyor. Boğaziçi Üniversitesi’nden iklim bilimci Mehmet Levent Kurnaz, durumu şöyle açıklıyor: “Küresel ısınma nedeniyle fındık ağaçları artık çok daha erken çiçek açıyor. Bu da onları don olaylarına karşı savunmasız bırakıyor. Ayrıca aşırı sıcaklar, sel ve zararlı böcekler de hasadı tehdit ediyor.”
Avrupa çikolata devleri zorda
Türkiye’deki düşük rekolte, fındık fiyatlarının yüzde 30’dan fazla artmasına neden oldu. Bu durum, fındığı çikolata ve tatlı ürünlerinde vazgeçilmez bir hammadde olarak kullanan Avrupa’daki üreticileri doğrudan etkiliyor.
Almanya’daki çikolata üreticileri, özellikle Türk fındığına bağımlı oldukları için maliyet artışlarından en fazla etkilenen taraf oldu. Fındık fiyatlarındaki artış, çikolata ürünlerinin fiyatına da yansıyor.
Özellikle Nutella’nın üreticisi Ferrero ile Almanya’nın ünlü markası Ritter Sport, artan maliyetler nedeniyle kâr marjlarının düştüğünü açıkladı. Şirketler Türkiye’ye bağımlılığı azaltmak için alternatif arayışlara yöneldi. Ritter Sport’un Fransa’da ve Gürcistan’da kendi fındık çiftliklerini kurduğu, ancak başlatılan yeni fındık çiftliklerinin ürün vermesi için yıllarca beklemek gerektiğini vurguluyor. Ferrero’nun ise tedarik ağını çeşitlendirmeyi planladığı bildirildi. Ancak uzmanlara göre kısa vadede Türkiye’nin yerine geçecek bir üretici bulmak oldukça zor.
Tüketiciye yansıyacak
Kuzey Akım sabotajı: Ukraynalı şüpheli tatilde yakalandı, diğeri diplomatik araçla kaçmıştı
İçeriği Görüntüle
Klimatologlar, fındık krizini “climateflation” kavramıyla açıklıyor: İklim değişikliğinin yol açtığı aşırı hava olayları, gıda fiyatlarını doğrudan yukarı çekiyor. Önümüzdeki aylarda Avrupa’da çikolata ve fındık ürünlerinin fiyatlarının daha da artması bekleniyor.
Türkiye’deki üreticiler ise devletin daha etkin destek politikaları geliştirmesi gerektiğini vurguluyor. Aksi halde hem Karadeniz’deki üreticiler hem de Avrupa’daki tüketiciler fındık krizinin bedelini ağır ödeyecek gibi görünüyor.